Δύσκολες εποχές για τους ελεύθερους χώρους, τους ορεινούς όγκους, τις παραλίες, τα πάρκα, τη δημόσια γη γενικότερα. Οι απειλές προέρχονται από διάφορες πλευρές και για διαφορετικούς λόγους. Σήμερα στην «Εποχή» παρουσιάζουμε δυο τέτοιες περιπτώσεις. Το πάρκο Τρίτση στα δυτικά, στα Λιόσια και τους Αγίους Αναργύρους και την περιοχή της Ακαδημίας Πλάτωνος όπου ένα θηριώδες Mall, φαίνεται ότι θα πάρει το ελευθέρας για να σταθεί δίπλα στο, υπό σχεδιασμό, Μουσείο της Πόλης των Αθηνών! Ένα διήμερο, όμως με μουσική, ομιλίες, παιχνίδια, περιηγήσεις, συζητήσεις, που γίνεται εχθές και σήμερα στο Πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος, μας δίνει ελπίδα και κατεύθυνση.
Δέκα χρόνια αγώνων
Μετά το γήπεδο του Παναθηναϊκού ανακοινώθηκε απ’ την κυβέρνηση μια ακόμη τροποποίηση. Αφορά το πλαίσιο προστασίας της ευρύτερης περιοχής Ακαδημίας Πλάτωνος. Σκοπός του είναι να καταστεί εφικτή η ανέγερση ενός ακόμη μεγάλου εμπορικού κέντρου στο χώρο όπου παλιά ήταν το εργοστάσιο υφαντουργίας Πεταλούδα στον Κηφισό, δίπλα στο σταθμό των ΚΤΕΛ. Οι κάτοικοι της περιοχής είναι ανάστατοι, και για μια ακόμη φορά είναι αποφασισμένοι, μέσω τοπικών κινημάτων, να αντισταθούν και να ζητήσουν απ’ την κυβέρνηση να σεβαστεί τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, που είχε από πολλά χρόνια για το θέμα αυτό. Να δεχθεί τις προτάσεις των πολιτών που, λαμβάνοντας υπόψη και τις διαμορφωμένες –δυστυχώς– καταστάσεις, αναζητούν λύσεις συμβατές με την ιστορία και την προοπτική της συνοικίας, όχι μόνο με το σχέδιο του επενδυτή.
Η ιστορία ξεκινάει από το 2007 όταν η εταιρία ARTUME Α.Ε. αγοράζει το εργοστάσιο Μουζάκη εκπροσωπώντας επενδυτική εταιρία ειδικευμένη στη δημιουργία «Πολυχώρων Εμπορίου και Αναψυχής – Ψυχαγωγίας». Επειδή όμως δεν επιτρέπεται τέτοιου είδους χρήση της περιοχής, διότι είναι χαρακτηρισμένη ως Βιοτεχνικό Πάρκο (ΒΙΟΠΑ) από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του δήμου Αθηναίων, αρχίζει μια ολόκληρη αλυσίδα τροποποιήσεων, παράτυπων, παράνομων και μη, για να μπορέσει αυτό να γίνει εφικτό. Η μάχη είναι σκληρή, η αντίσταση των πολιτών μεγάλη, γι’ αυτό και δέκα χρόνια μετά δεν έχει προχωρήσει.
Πυραμίδα παρανομιών και «διευκολύνσεων»
Το εύλογο, τώρα, ερώτημα είναι: αυτή την πυραμίδα παρανομιών, συναλλαγών και βλαβών πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος, που ύψωσαν οι υπουργοί του ΠΑΣΟΚ, έρχεται τώρα να θεωρήσει ως δεδομένη η κυβέρνηση, να προχωρήσει στην έκδοση των σχετικών αδειών; Με ποια κριτήρια; Σε ποιο επίπεδο και με ποιους συμμετέχοντες θα αποφασιστεί η τελική επιλογή;
Η ARTUME απ’ το 2008 προσπαθεί να χτίσει το εμπορικό κέντρο, με τη συνδρομή των τότε αξιωματούχων. Τα στάδια των προσπαθειών, δηλαδή της παράκαμψης και ανατροπής των υπαρχόντων κανόνων, ήταν πολλά. Άρση απαλλοτριώσεων που είχαν επιβληθεί για τη διαπλάτυνση της Παρακηφίσιας Οδού, αίτημα για κατεδάφιση ενώ είχε υποβληθεί αίτηση για να κριθούν διατηρητέες οι εγκαταστάσεις «Λαναρά – Κύρτση», αίτηση για τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, αίτημα (από τον τ. υπουργό κ. Σηφουνάκη) για «τοπική τροποποίηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου» στο Οικοδομικό Τετράγωνο, όπου η ιδιοκτησία, μετατόπιση της ρυμοτομικής γραμμής πάνω στον παράδρομο της Κηφισού στη βάση ενός νέου σχεδίου πόλης που κατέθεσε η εταιρία και έγινε αποδεκτό κ.τ.λ., κτλ.
Πιο χαρακτηριστική είναι η τύχη ενός Προεδρικού Διατάγματος που ορίζει το ύψος οικοδομών στην περιοχή γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο, το οποίο, παρά την απόφαση του ΣτΕ να μειωθούν οι συντελεστές δόμησης, εξαιρούσε το οικοδομικό τετράγωνο με το ακίνητο της ARTUME! Η τοπική τροποποίηση, μετά, έγινε (απόφαση τ. υπουργού Γ. Μανιάτη) για να επιτραπεί η ανέγερση Mall. Το ΣτΕ απέρριψε μεν αίτηση ακυρότητας κατοίκων, αλλά δέχεται ότι «η διοίκηση προσκαίρως εξαίρεσε το επίμαχο οικοδομικό τετράγωνο» και σημειώνει πως στο συμπληρωματικό ΠΔ «πρέπει να ληφθούν υπόψη οι προτάσεις των αρμοδίων υπηρεσιών Δ/νση Πολεοδομικού Σχεδιασμού ΥΠΕΚΑ, Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων και Εφορεία Κλασικών Αρχαιοτήτων που προτείνουν Σ.Δ. 2,1 και ύψος 15 μ.».
Χάριν ανάπτυξης;
Τι γίνεται, λοιπόν, τώρα; Η ανακοίνωση της κυβέρνησης (αντιπροεδρία) λέει ότι εγκρίθηκαν οι όροι δόμησης που προτάθηκαν από το Υπ. Ενέργειας και Περιβάλλοντος στα οικοδομικά τετράγωνα που βρίσκονται στην περιοχή γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο. Η ρύθμιση θα λαμβάνει υπόψη τις αποφάσεις του ΣτΕ, άλλες (προηγούμενες) αποφάσεις του ΣτΕ επί των προτεινόμενων σχεδίων Π.Δ., γνωμοδοτήσεις υπηρεσιών υπουργείων Ενέργειας και Πολιτισμού.
Τι ακριβώς θα προκύψει όμως; Όλα δείχνουν (ρεπορτάζ «Αυγής») ότι το τελικό αποτέλεσμα θα είναι να ορισθεί ο συντελεστής δόμησης σ.δ. στο 2,1 και το ύψος στα 21 μέτρα έτσι που να μπορεί να γίνει το Mall αλλά όχι όπως το ήθελε η ARTUME (σ. δ. 2,4 και 24 μέτρα) ούτε όπως όριζε το ΣτΕ (σ.δ. 2,1 και 15 μέτρα). Στο αρμόδιο υπουργείο υπήρχε ένα έτοιμο σχέδιο Π.Δ. μ’ αυτά τα χαρακτηριστικά από τον προηγούμενο υπουργό. Γιατί τώρα παρακάμπτεται; Στηρίζεται σε προηγούμενη απόφαση του Υπ. Πολιτισμού όπου παρέκαμπτε απόφαση της Εφορίας Αρχαιοτήτων η οποία προέβλεπε 15 μέτρα. Πήγε το θέμα, κατά παρέκκλιση, στο ΚΑΣ για να γνωμοδοτήσει. Το αυστηρό, κατά κανόνα ΚΑΣ, πώς οδηγήθηκε σε μια απόφαση που δέχεται, κατά βάση, την άποψη της εταιρείας;
Προφανώς, το επιχείρημα είναι ότι θέλουμε ανάπτυξη και αν δεν γίνουν αυτές οι τροποποιήσεις φεύγει ο επενδυτής. Η συζήτηση, ασφαλώς, είναι ουσιαστική και δύσκολη, αλλά έχει αρχές. Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Αξιωματούχος της κυβέρνησης σε σύσκεψη στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ είπε ότι έπρεπε να ξεμπλοκαριστούν τα έργα για την Αθήνα. Μα τα κινήματα τα εμπόδιζαν, δεν ήταν μπλοκαρισμένα αορίστως. Δεν είναι δυνατό να υποτάσσονται όλα στον στόχο αυτό όταν μάλιστα είναι και εντελώς αμφιλεγόμενος. Διότι η ανέγερση ενός Mall στην περιοχή αυτή θα κλείσει πλήθος μεσαίων κα μικρών εμπορικών καταστημάτων στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Αθήνας.