ΓΕΝΙΚΑ
Το 2014 η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε (και η Βουλή υπερψήφισε) την παραχώρηση δικαιωμάτων εξόρυξης στην εταιρία Energan Oil and Gas. Την άνοιξη του 2017, το 60% των δικαιωμάτων εξόρυξης στη Δυτική Ελλάδα παραχωρήθηκαν από την παραπάνω εταιρία στην ισπανική Repsol. Οι έρευνες στους νομούς Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας αφορούν ένα «οικόπεδο» 4000 τ.χλμ. Από αυτά, τα 135 τ.χλμ. βρίσκονται στον Δήμο Ζίτσας.
Μία από τις πιο συνηθισμένες μεθόδους εξόρυξης είναι η υδραυλική ρωγμάτωση, δηλαδή η εισπίεση στο υπέδαφος τοξικών ουσιών που διευκολύνουν την εξόρυξη. Οι ουσίες αυτές περνούν στον υδροφόρο ορίζοντα, με αποτέλεσμα τη δηλητηρίαση και αχρήστευση του νερού. Επίσης, η μέθοδος αυτή προκαλεί την έκλυση τοξικών αερίων, όπως το διοξείδιο του θείου και το μονοξείδιο του άνθρακα, που επιστρέφουν στη γη ως όξινη βροχή. Η ρύπανση από τα ρευστά απόβλητα της παραγωγής υδρογονανθράκων με τη μέθοδο αυτή δεν είναι αναστρέψιμη, αφού δεν είναι δυνατός ο βιολογικός καθαρισμός των αποβλήτων τέτοιου τύπου. Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, το Λουξεμβούργο, η Ρουμανία, η Τσεχία και πρόσφατα η Σκωτία, η μέθοδος αυτή έχει απαγορευθεί. Στην Ελλάδα, η μέθοδος αυτή δεν απαγορεύεται ρητώς από τη νομοθεσία ούτε αποκλείεται στη συγκεκριμένη σύμβαση.
• Στη φάση της εξόρυξης, θα προκύψει αρχικά εξόρυξη μίγματος νερού, πετρελαίου και αερίων, για τον καθαρισμό του οποίου απαιτούνται μεγάλες ποσότητες νερού, ενώ τα απόβλητα από τη διαδικασία αυτή είναι ιδιαιτέρως τοξικά.
ΟΦΕΛΗ;
Απεξάρτηση από την εισαγωγή πετρελαίου. Σύμφωνα με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, το κοίτασμα της Ηπείρου είναι πολύ μικρότερο από εκείνο του Πρίνου. Ακόμη και με τη μεγαλύτερη προβλεπόμενη απόδοση (10.000 βαρέλια ημερησίως), προβλέπεται να καλύψει το 2,5% των αναγκών της χώρας (400.000 βαρέλια ημερησίως (ή τις ανάγκες της χώρας συνολικά για ένα μόλις εξάμηνο).
Δημοσιονομικά οφέλη. Το όφελος που προβλέπεται από τη σύμβαση προσδιορίζεται σε 20% επί των κερδών για το κράτος και 5% για την περιφέρεια της Ηπείρου. Τα κέρδη θα προσδιορίζονται βάσει ενός λόγου «έσοδα προς έξοδα», για τον οποίον δεν προβλέπεται ελεγκτικός μηχανισμός.
• Θέσεις εργασίας. Προβλέπεται η δημιουργία 120 συνολικά θέσεων εργασίας σε όλη την περιοχή. Δεν αναφέρονται, ωστόσο, οι θέσεις εργασίας που κινδυνεύουν από την απαξίωση της ήδη υπάρχουσας τοπικής οικονομίας (κτηνοτροφία-εξαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων και μελισσοκομία σε όλη την Ήπειρο, τουριστικές μονάδες στις περιοχές του Ζαγορίου και σε όλη την ακτογραμμή της Θεσπρωτίας, ιχθυοκαλλιέργειες την περιοχή του Καλαμά, επιχειρήσεις εμφιάλωσης νερού Βίκος και Ζαγόρι, αμπελουργία στη Ζίτσα). Ήδη, μετά από τις διαμαρτυρίες των ξενοδόχων και των ντόπιων επιχειρηματιών, ο Δήμος Ζαγορίου ανακάλεσε τις άδειες έρευνας σε δημοτικές εκτάσεις. Το δε Περιφερειακό Συμβούλιο Ιονίων Νήσων απέρριψε την αίτηση αδειοδότησης, γιατί έκρινε ότι δεν παρέχονται εγγυήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και της τοπικής οικονομίας.
Τι συμβαίνει αλλού;
Στην Μπαζιλικάτα της Ιταλίας, περιοχή με αντίστοιχη μορφολογία και οικονομία με αυτή της Ηπείρου, οι εξορύξεις προκάλεσαν ραγδαία αύξηση του καρκίνου και της παιδικής λευχαιμίας, καθώς και πλήρη απαξίωση των περιουσιών στην περιοχή. Χώρες που στηρίζουν μεγάλο μέρος της οικονομίας τους στο πετρέλαιο, όπως η Νορβηγία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Μεγάλη Βρετανία, έχουν αναγγείλει την παύση των εξορύξεων, τη σταδιακή απεξάρτηση των οικονομιών τους από το πετρέλαιο από το 2020 μέχρι το 2030 και τη στροφή τους σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας.
