Πολιορκία πολλών σημείων από την Τράπεζα της Ελλάδος για αλλαγή βασικού μετόχου
Απέναντι στους βουλευτές της Εξεταστικής Επιτροπής για τα δάνεια κομμάτων και ΜΜΕ, οΓιάννης Στουρνάρας δεν θέλησε να κρύψει τη δυσφορία του για το γεγονός ότι ένα ασφαλιστικό ταμείο έχει τον έλεγχο μιας τράπεζας. Από τις απαντήσεις που έδωσε, όμως, σε πολλές σχετικές ερωτήσεις βουλευτών, φαίνεται ότι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος δεν δυσφορεί απλώς για τη σχέση ΤΣΜΕΔΕ – Attica Bank, αλλά λαμβάνει μέτρα που ισοδυναμούν με… πολιορκία, έχοντας ως τελικό στόχο να πάψει η Attica να λειτουργεί σαν «τράπεζα των μηχανικών».
Του Νώντα Χαλδούπη
Σε μια τοποθέτηση, που προκάλεσε τον εκνευρισμό του προέδρου της Εξεταστικής -και μηχανικού…- Σωκράτη Φάμελλου, ο κ. Στουρνάρας ανέλυσε γιατί θεωρεί πως, παρότι ο νόμος το επιτρέπει, το ΤΣΜΕΔΕ κακώς έχει δεσμεύσει μεγάλο μέρος του ενεργητικού του στην Attica Bank, κάτι που, όπως είπε, δημιουργεί κινδύνους για το ασφαλιστικό ταμείο.
Ο διοικητής της ΤτΕ αποκάλυψε στους βουλευτές ότι, στην τελευταία ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας, είχε συστήσει στο ΤΣΜΕΔΕ, χωρίς να εισακουσθεί, να εισέλθει στην τράπεζα μέσω της αύξησης κεφαλαίου ένας στρατηγικός επενδυτής, ώστε να μην αυξηθεί υπερβολικά -πάνω από το 50%- η συμμετοχή του ταμείου των μηχανικών.
Οι τοποθετήσεις αυτές από την εποπτική αρχή της Attica Bank έχουν ιδιαίτερη σημασία αυτή την περίοδο, καθώς παραμένει σε εκκρεμότητα η… μίνι ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας, με την άντληση τουλάχιστον 70 εκατ. ευρώ (ή 125 εκατ. ευρώ, εάν κληθεί να καλύψει και τα «γκρίζα» ποσά της προηγούμενης αύξησης κεφαλαίου).
Για αυτή τη μικρή ανακεφαλαιοποίηση, που έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι τόσο απλή υπόθεση όσο μπορεί να φαίνεται από τους αριθμούς, η προηγούμενη κυβέρνηση είχε επιλέξει ένα σενάριο άντλησης κεφαλαίων με έκδοση μετατρέψιμων σε μετοχές ομολόγων και με παράλληλη ανάθεση στον επενδυτή της διαχείρισης ενός μεγάλου χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων. Πλεονέκτημα της λύσης αυτής για το ΤΣΜΕΔΕ θα ήταν ότι, χωρίς να χρειασθεί να εισφέρει νέα κεφάλαια, θα απέφευγε την αραίωση (dilution) της συμμετοχής του.
Όμως, τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι η λύση αυτή έχει αρκετά προβλήματα υλοποίησης και η νέα διοίκηση Πανταλάκη εξετάζει όλα τα σενάρια, ακόμη και αυτό της έκδοσης νέων μετοχών, γεγονός που έχει τροφοδοτήσει συζητήσεις στην αγορά για το ενδεχόμενο εισόδου στρατηγικού επενδυτή στην Attica Bank.
«Μπλόκο» μέσω Βρυξελλών
Ακόμη και αν δεν επιβεβαιωθεί, σε αυτή την φάση, η σεναριολογία περί εισόδου στρατηγικού επενδυτή μέσω της επικείμενης ανακεφαλαιοποίησης, οι χθεσινές τοποθετήσεις Στουρνάρα στη Βουλή ουσιαστικά αποκλείουν νέα κεφαλαιακή ενίσχυση της τράπεζας από το ΤΣΜΕΔΕ, όποτε και αν αυτό καταστεί αναγκαίο στο μέλλον.
Το ιδιότυπο «μπλόκο» που έχει στηθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος σε ενδεχόμενη νέα κεφαλαιακή ενίσχυση της Attica Bank από το ΤΣΜΕΔΕ είναι η πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επιτρέψει την έκδοση ειδικών ομολόγων (του νόμου Αλογοσκούφη) με εγγύηση του Δημοσίου, ώστε να αυξήσει κατά 380 εκατ. ευρώ η τράπεζα το όριο έκτακτου δανεισμού (ELA) από το Ευρωσύστημα και να αποφύγει τη χρηματοδοτική «ασφυξία».
Όπως εξήγησε στους βουλευτές ο κ. Στουρνάρας, χρειάσθηκε μεγάλη προσπάθεια για να πεισθεί η Κομισιόν να εγκρίνει αυτή την κρατική ενίσχυση, δεδομένου ότι η Attica Bank ελέγχεται από δύο ασφαλιστικά ταμεία – φορείς της γενικής κυβέρνησης, το ΤΣΜΕΔΕ και το ΤΑΠΙΛΤΑΤ.
Είναι περιττό να εξηγηθεί ότι, σε περίπτωση που τεθεί θέμα νέας κεφαλαιακής ενίσχυσης της τράπεζας από τα δύο ταμεία, η Κομισιόν διατηρεί το δικαίωμα να το απαγορεύσει, ή να θέσει θέμα επιστροφής των κρατικών ενισχύσεων των 380 εκατ. ευρώ -άλλωστε, και η τρόικα έχει ξεκαθαρίσει στην κυβέρνηση ότι δεν θα δεχθεί νέα ενίσχυση της Attica Bank από ασφαλιστικά ταμεία.
Εισαγγελική έρευνα
Το ΤΣΜΕΔΕ, όμως, δέχεται «πολιορκία» από την ΤτΕ και με ισχυρά νομικά «όπλα». Όπως τόνισε ο κ. Στουρνάρας, το τελευταίο εποπτικό πόρισμα, για την περίοδο από το 2015 και μετά, διαβιβάσθηκε στους αρμόδιους εισαγγελείς, επειδή κρίθηκε ότι υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις τέλεσης ποινικών αδικημάτων.
Εξήγησε, ειδικότερα, ότι η πρακτική της υποτιμολόγησης δανείων -μικρομεσαίες επιχειρήσεις δανείζονταν σαν να ήταν η Microsoft, όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Στουρνάρας- ήταν συστηματική και αφορά πολλές επιχειρήσεις, όχι μόνο την Τοξότης του κ. Καλογρίτσα, που βρέθηκε στο επίκεντρο των πολιτικών συζητήσεων. «Το 61% των δανείων υποτιμολογείται, αυτό είναι σοβαρό εύρημα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Στουρνάρας.
Οι ελεγκτές της ΤτΕ, ανέφερε ο κ. Στουρνάρας, υπολόγισαν τις απώλειες που είχε η Attica Bank από αυτή την πολιτική χαμηλών επιτοκίων, αντιπαραβάλλοντας τα κόστη δανεισμού, που θα είχαν οι ίδιες επιχειρήσεις, με βάση την αξιολόγησή τους από την ICAP -η τράπεζα είχε, βάσει του εσωτερικού της κανονισμού, την υποχρέωση να τιμολογεί τα δάνεια με βάση τις πιστοληπτικές αξιολογήσεις της ICAP.
Δεδομένου ότι, κατά την ΤτΕ, η ζημιά είναι υπαρκτή και το ύψος της έχει υπολογισθεί με ακρίβεια, αυτό που σαφώς άφησε να εννοηθεί ο κ. Στουρνάρας είναι ότι εναπόκειται στους εισαγγελείς να ασκήσουν διώξεις, προφανώς για σοβαρά αδικήματα, όπως η απιστία σε βαθμό κακουργήματος.
Η ποινική πλευρά των εξελίξεων επηρεάζει ευθέως το ρόλο του ΤΣΜΕΔΕ ως βασικού μετόχου, καθώς οι ελεγχόμενοι για αδικήματα είναι τα στελέχη που το ταμείο είχε διορίσει στην τράπεζα, παρά τις αντίθετες υποδείξεις και παραινέσεις της ΤτΕ.
Ο θόρυβος περί ποινικών ευθυνών ενισχύει τη νέα διοίκηση του ΤΕΕ στην απόφασή της να αποστασιοποιηθεί από την Attica Bank. Η σημερινή ηγεσία του ΤΕΕ, υπό τον Γ. Στασινό έχει ήδη ζητήσει να διερευνηθούν οι όποιες ποινικές ευθύνες για την υπόθεση της Attica, ενώ ο ίδιος ο κ. Στασινός έχει κατ’ επανάληψη τονίσει ότι είχε διαφωνήσει με τη συμμετοχή του ΤΣΜΕΔΕ στην ανακεφαλαιοποίηση.
Με αυτά τα δεδομένα, το ΤΣΜΕΔΕ δεν είναι πιθανό να μακροημερεύσει ως μέτοχος πλειοψηφίας και απόλυτο «αφεντικό» στην «τράπεζα των μηχανικών». Μεσοπρόθεσμα, αφού μειωθεί το μεγάλο κενό χρηματοδότησης και προχωρήσει η εξυγίανση του χαρτοφυλακίου, η Attica Bank φαίνεται ότι προορίζεται να βρεθεί στην «ομπρέλα» κάποιας εκ των συστημικών τραπεζών, μέσα από μια διαδικασία απορρόφησης με ανταλλαγή μετοχών, που θα αφήσει στα δύο ταμεία ένα «πακέτο» των μετοχών της απορροφώσας συστημικής τράπεζας, για να μη θεωρηθεί ότι τα έπαιξαν όλα και τα έχασαν όλα στην Attica Bank…