ομάδα κοινωνικής οικονομίας

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΝΤΑΡΤΟΠΟΛΕΜΟΥ
https://sites.google.com/site/ergatikasobiet/nomisma

Να διευκρινίσω ότι το πρώτο link θέτει προς συζήτηση ορισμένες ιδέες για την εσωτερική οργάνωση συνεργατικών σχημάτων, ενώ το δεύτερο παρουσιάζει βιβλιογραφία (με άρθρα που μπορείτε να κατεβάσετε αντιγράφοντας τα εκεί αναγραφόμενα links) πάνω σε διάφορες μορφές συνεργατικής παραγωγής. Και τα δυο έχουν ήδη διακινηθεί στην ομάδα μέσω mails.

Αγαπητέ Λευτέρη, ορμώμενος από τους περιεκτικότατους και γι’ αυτό πολύτιμους συνδέσμους που παραθέτεις έφτιαξα μία εμπεριστατωμένη παρουσίαση όπου εξετάζω τα συνεργατικά σχήματα από εξωτερική οπτική και τα τοποθετώ μέσα στο πλαίσιο της ελληνικής πολιτικής οικονομίας με έναν επιστημονικό αναλυτικό τρόπο.
Την αφιερώνω σε σένα που δείχνεις και ένα αυξημένο ενδιαφέρον στην ανάλυση των πραγμάτων.
Την αναρτώ στο forum σε μορφή προβολής του Power Point σε θέμα συζήτησης που ανοίγω με τίτλο “ανάλυση και προτάσεις στο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνικής οικονομίας σήμερα”.

Είναι σαφές από την κατάσταση που όλοι αντιμετωπίζουμε, ότι το σύστημα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο μαίνεται στην εποχή μας και γίνεται όλο και πιο επείγουσα η ιστορική ανάγκη για ένα άλλο σύστημα φιλικότερο στον πλανήτη και στον άνθρωπο. Για να δούμε πώς θα γίνει αυτό θα πρέπει να αντλήσουμε διδάγματα από την ίδια την διαδικασία της δημιουργίας και επικράτησης της κεφαλαιοκρατικής τάξης. Οι κεφαλαιοκράτες ξεκίνησαν σαν μισθωτές γης των φεουδαρχών του μεσαίωνα. Η γη ήταν το πάγιο παραγωγικό κεφάλαιο της εποχής. Το ένα δέκατο ας πούμε του συνολικού κεφαλαίου με τα ίδια τα παραγόμενα και καταναλισκόμενα αγαθά να αποτελούν τα υπόλοιπα εννέα δέκατα. Η παραγωγή των βιοτικών αγαθών γινόταν εντός των φέουδων από δουλοπάροικους και προοριζόταν για εσωτερική κατανάλωση εντός της κάθε εκμετάλλευσης. Το σχέδιο των μισθωτών ήταν να αξιοποιήσουν την οργανωμένη και συγκεντρωμένη εργασία πολλών ανθρώπων που λίγο αργότερα ενισχύθηκε εν είδει δεύτερου ποιοτικού άλματος με τις νεοεμφανισθείσες μηχανές της βιομηχανικής επανάστασης. Σκοπός τους ήταν να παράγουν μαζικά και φθηνά αγαθά που θα απευθύνονταν σε ευρέα στρώματα του πληθυσμού. Με αυτό τον τρόπο τα προϊόντα έγιναν εμπορεύματα, απαλλοτριώθηκαν από τους εργάτες και πέρασαν στην ιδιοκτησία των αφεντικών. Το καινούργιο σύστημα έπιασε και φθάνοντας στην εποχή μας, σιγά-σιγά, τα πάντα έγιναν εμπορεύματα. Το νέο σύστημα εξελικτικά επικράτησε του παλιού φεουδαρχικού συστήματος διότι παρήγαγε άφθονα, νέα και φθηνά αγαθά. Οι άνθρωποι χάρις στις μηχανές κουράζονταν λιγότερο, οι παραγωγικές μονάδες έπρεπε να συνεργάζονται μεταξύ τους έτσι δικτυώθηκαν με τις συγκέντρωσή τους σε μεγάλες πόλεις, δρόμοι συνέδεαν τις πόλεις, η ζωή άλλαξε ριζικά. Η πάλη των τάξεων γίνεται λοιπόν μόνο για το ένα δέκατο της οικονομίας, για τα μέσα παραγωγής δηλαδή, και έτσι οι ποιοτικές αλλαγές στην ιστορία είναι κάτι το απόλυτα εφικτό.
Στην όλη αυτή διαδικασία που συνοπτικά περιέγραψα, υπήρχε κάτι στραβό: Το σύστημα βασίστηκε στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Αυτό οδήγησε στην σημερινή ακραία κατάσταση να εκτιμάται περισσότερο το κεφάλαιο από τους ίδιους τους ανθρώπους και τις ανάγκες τους.
Ας έλθω τώρα στους δικούς μου προβληματισμούς για την αλλαγή. Είδαμε ότι η αστική τάξη επιβλήθηκε αργά-αργά με βάση μια εξελικτική διαδικασία που αξιοποίησε νέες μεθόδους οργανώσεως, και όλο και νεώτερες μηχανές. Το σύστημα λοιπόν απέκτησε γερά θεμέλια λόγω μακρόχρονης εμπειρίας και ωρίμανσης. Το Σοβιετικό σύστημα αντίθετα, επιβλήθηκε απότομα και συγκεντρωτικά γι’ αυτό και σε 70 χρόνια κατέρρευσε. Το Κινεζικό σύστημα είναι επίσης μια πρόχειρη συρραφή χωρίς διαλεκτική σύνθεση, και αυτό επίσης θα καταρρεύσει. Το ζητούμενο νέο σύστημα θα αξιοποιήσει την μαζεμένη δυσαρέσκεια των μαζών και την μεταβιομηχανική επανάσταση της πληροφορίας. Τα σύγχρονα μαθηματικά θα επεξεργαστούν κανόνες παιχνιδιού που θα καθιστούν μονόδρομο την επικράτηση της χρηστικής αντί της ανταλλακτικής αξίας στις συναλλαγές. Εκεί θα παίξει τον ρόλο του το κράτος ως θέτον τους κανόνες. Η οικονομική ζωή θα γίνεται με βάση συνεργασίες δύο ή περισσοτέρων μερών σε όρους κύκλων πεπερασμένου ή και πιο μόνιμου πλήθους όπου το μόνιμο θα ενθαρρύνεται όσο ανεβαίνει η στάθμη της οικονομίας. Ακόμη και οι αγορές καταναλωτικών αγαθών των νοικοκυριών θα γίνονται στη βάση συμφωνιών καταναλωτικών συνεταιρισμών με παραγωγικούς. Οι συνεργασίες αυτές θα είναι το γόνιμο πεδίο για την εφαρμογή αξιών χρήσης από τους συμβαλλόμενους δηλαδή τα αγαθά θα αγοράζονται με βάση την χρησιμότητά τους από κάθε συμβαλλόμενο μέρος και όχι με βάση την γνωστή μας ανταλλακτική αξία του καπιταλισμού. Το χρήμα θα ανταλλάσσεται σε κάθε οικονομικό κύκλο μεταξύ των συμβαλλομένων μερών ως ισοδύναμο χρηστικών αξιών και εκεί και θα τελειώνει ο ρόλος του. Οι άνθρωποι θα οργανώνονται σε δίκτυα που θα ενθαρρύνουν με την βοήθεια της τεχνολογίας την βέλτιστη χρήση των παγκόσμιων πόρων, φυσικών και ανθρώπινων. Σε αυτά τα δίκτυα τα εθνικά κράτη θα βρουν μία καινούργια θέση που θα ανασχέσει την με αντιδραστικό τρόπο επιχειρούμενη παγκοσμιοποίηση. Θα είναι κάτι σαν τα κύτταρα ενός παγκόσμιου οργανισμού. Οργανισμός-σούπα δεν γίνεται, και τί πιο διαρκές κύτταρο από τα κράτη. Οι ανάγκες των ανθρώπων θα είναι στο προσκήνιο και όχι το τυφλό για τον άνθρωπο χρήμα. Θα φρενάρει η ακατάσχετη σπατάλη των πόρων της γης, η υπερπαραγωγή άχρηστων προϊόντων και η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Η επόμενη ποιοτική αλλαγή δεν θα γίνει από τους προλετάριους. Δικτατορία του προλεταριάτου; Πόσο βιώσιμη μπορεί να είναι μια δικτατορία; Και δικτατορία από τόσο πολύ κόσμο; Πότε ξανάγινε αυτό στην ιστορία; Θα γίνει από μια καινούργια τάξη που θα είναι οι διανοούμενοι και ειδικότερα οι επιστήμονες της παραγωγής, με κεφάλαιο τις ιδέες και τις γνώσεις τους και όχι το χρήμα. Η σχετική επιστήμη ήδη έχει επεξεργαστεί το σύστημα σε μεγάλο βαθμό. Στις οικονομικές σπουδές του πανεπιστημίου του Harvard πχ, από όπου πήρα και τα στοιχεία μου. Εγχειρήματα εταιρικής επιχειρηματικότητας στήνονται στις χώρες του προηγμένου (διάβαζε τερματισμένου) καπιταλισμού όπου κεφαλαιοκράτες που στέκονται αμήχανοι μπροστά στις εγγενείς κρίσεις του συστήματός τους, όπως άλλοτε οι φεουδάρχες, αναθέτουν τομείς παραγωγής σε οργανωμένες ομάδες τεχνοκρατών όπως άλλοτε στους αναδυόμενους αστούς.